Το Βιβλίων Ορίζοντες φιλοξένησε μία εξαιρετική κριτική του “Μυρωδιά από Σανίδι” από την Καλλιόπη Γιακουμή. Διαβάστε κάποια αποσπάσματα παρακάτω:
“Μυρωδιά από σανίδι”, το νέο μυθιστόρημα του Κώστα Κρομμύδα, προδίδει από τον τίτλο του, τον χώρο όπου θα κινηθεί, το θέατρο. Αυτό λοιπόν για μένα ήταν ένα ακόμα κίνητρο για να το επιλέξω. Σε προηγούμενα βιβλία του, ο Κώστας Κρομμύδας, είχε καταφέρει επιτυχημένα να καταπιαστεί με δύσκολα θέματα, που απαιτούσαν έρευνα, γνώση, ακόμα και διαφορετικό ύφος, μιας και ο χαρακτήρας ήταν διαφορετικός σε κάποια από αυτά.
Εδώ, ένιωσα πως προχωρούσε σε γνώριμα για αυτόν μονοπάτια, “το κάνει εύκολο” σκεφτόμουν. Πως θα καταφέρει να κάνει την υπέρβαση; Ήθελα λοιπόν να δω πως θα το χειριστεί. Αν θα υπερισχύσει ο ηθοποιός ή ο συγγραφέας, ήθελα να τον ψάξω στις σελίδες του βιβλίου και να τον ανακαλύψω πίσω από μικρές ιστορίες, πίσω από τις λέξεις.
Πάμε να σας πω λοιπόν τι ανακάλυψα.
Σε αυτό το βιβλίο ο Κώστας Κρομμύδας, μας αφηγείται την πορεία ενός έρωτα, ο οποίος γεννιέται και ανθίζει μες το θέατρο. Ο έρωτας του Νικόλα και της Λυδίας. Είναι μια ιστορία εμπνευσμένη από μεγάλους αξέχαστους έρωτες του θεάτρου και όχι μόνο. Ο συγγραφέας παίρνει στοιχειά από αυτούς τους έρωτες και σε συνδυασμό με την μυθοπλασία, μας προσφέρει ένα πολύ καλό βιβλίο, επιμελημένο και δουλεμένο με προσοχή, που διαβάζεται απνευστί.
Ας μείνουμε λίγο σε αυτό το σημείο.
Πολλοί από όσους το διάβασαν, έχουν διατυπώσει την άποψη πως αναφέρεται στην ζωή ενός διάσημου ζευγαριού, γνωστών πρωταγωνιστών του θεάτρου της δεκαετίας του 60 (σκοπίμως δεν αναφέρω τα ονόματα τους, για να μην προϊδεάσω και όσους από εσάς δεν το διαβάσατε). Για μένα λοιπόν αυτό είναι λάθος.. Το “Mυρωδιά από Σανίδι” δεν αποτυπώνει την πραγματική ιστορία κανενός ζευγαριού. Σαφές όπως αναφέρω και πιο πάνω, ο συγγραφέας έχει εμπνευστεί από τους μεγάλους έρωτες της δεκαετίας του ΄50 και του ΄60, αλλά θα ήταν λάθος να ταυτιστούν οι χαρακτήρες του βιβλίου, με ένα συγκεκριμένο ζευγάρι. Αναπόφευκτα στο μυαλό μας έρχονται πολλά από τα διάσημα ζευγάρια εκείνης της εποχής αλλά ο Νικόλας και η Λυδία αποτελούν ξεχωριστές προσωπικότητες.
Εδώ θα πρέπει να πω και κάτι άλλο.
Ο τρόπος που περιγράφει αυτή την ερωτική ιστορία ο Κώστας Κρομμύδας κέρδισε την εκτίμηση και τον σεβασμό μου ως αναγνώστρια. Απέφυγε εντέχνως να της δώσει αποχρώσεις του ροζ και του κίτρινου και επικεντρώθηκε στο κόκκινο του έρωτα και του πάθους. Το σωστό χρώμα που θα πρέπει να έχει κάθε μεγάλος έρωτας.
Η σχέση του Νικόλα και της Λυδίας, κορυφώνεται με το ανέβασμα της «Δωδέκατης Νύχτας» του Σαίξπηρ. Εκεί το πεπρωμένο και η μοίρα ασκεί καταλυτική δύναμη πάνω στην ανθρώπινη βούληση και ο επαναστάτης έρωτας, παρασύρει στο στροβίλισμα του, όποιον τον νιώσει. Η τύχη και οι επιλογές του ζευγαριού των ηρώων, θα ορίσουν αυτόν τον έρωτα. Μα δεν θα κινδυνέψει από αυτά. Ο εγωισμός είναι ο κύριος εχθρός του, όπως και του κάθε έρωτα. Εδώ θέλει να κάνουμε μια στάση ο συγγραφέας, για να μας προσφέρει τροφή για σκέψη. Ο εγωισμός και ο φόβος, μας κάνουν δειλούς και καταδικάζουν τον έρωτα. Όταν έχουμε αισθήματα για κάποιον άνθρωπο πρέπει να τα εκφράζουμε. Η σιωπή μας γίνεται κραυγή μέσα μας. Μια κραυγή που σχίζει με την ορμή της δύναμης της, την καρδιά μας και ταράσσει τις ισορροπίες και τις σταθερές μας. Ο φόβος της απόρριψης δημιουργεί απωθημένα που θα μας κυνηγάνε μια ζωή. Τα “αν”και τα “γιατί” είναι αυτά που ουσιαστικά, δεν αφήνουν τον έρωτα να προχωρήσει. Μάταια θα προσπαθείς να προσποιηθείς ότι δεν είναι εκεί, να τον προσπεράσεις, να τον απαρνηθείς, να τον ξεχάσεις, να τον ξεπεράσεις. Ο μόνος τρόπος είναι να τον εκφράσεις ακόμα και αν δεν εκπληρωθεί ποτέ. Δεν είναι κακό να είσαι ερωτευμένος, όμορφο είναι και τυχερός όποιος το νιώσει. Ο Κώστας Κρομμύδας αυτό μας λέει. Αφεθείτε στο συναίσθημα να σας οδηγήσει, εκφραστείτε, νικήστε τον εγωισμό, μόνο καταστροφικός μπορεί να είναι, σε όλες τις σχέσεις πόσο μάλλον στον έρωτα.
Και εδώ τον είδα για πρώτη φορά. Εδώ ανακάλυψα μια πτυχή του Κρομμύδα. Δεν μπορείς να είσαι τόσο άμεσος και μεταδοτικός αν δεν το έχεις ζήσει. Δεν μπορείς να περιγράφεις κάτι χωρίς να το ξέρεις. Θα μου πεις έχει σημασία; Ναι, όταν απευθύνεται στο συναίσθημα του αναγνώστη, η κατατεθειμένη αλήθεια του συγγραφέα στις σελίδες του βιβλίου του, είναι εντιμότητα και σεβασμός απέναντι στο αναγνωστικό κοινό.
Και μετά τον ξαναβρήκα.
Το μαγικό που συντελείται μέσα σε αυτό το βιβλίο, είναι πως ο αναγνώστης γίνεται ταυτόχρονα και θεατής. Εδώ λοιπόν τον συνάντησα με την ιδιότητα του ηθοποιού. Συνδυασμένες σωστά και ισορροπημένα αυτές οι δυο ιδιότητες του Κώστα Κρομμυδα, ηθοποιός- συγγραφέας, υποκριτική-συγγραφή, δημιούργησαν στο χαρτί την αίσθηση της παρακολούθησης ενός καλού θεατρικού έργου, από τη πλευρά των θεατών και ενός πολύ ατμοσφαιρικού, ερωτικού μυθιστορήματος, γεμάτο εντάσεις και συγκινήσεις, από την μεριά του αναγνώστη. Ένα βιβλίο που πυροδοτεί την φαντασία του, δημιουργεί δικές του εικόνες και ξυπνά συναισθήματα που τον ταυτίζουν.
Η ροή του βιβλίου γρήγορη, η πλοκή του καθηλωτική, η πένα του στρωτή, λιτή, οικεία, καθαρή. Μέσα από ρεαλιστικούς διαλόγους και ζωντανές περιγραφές ξετυλίγει τους χαρακτήρες των ηρώων του, μας τους κάνει τρωτούς και αληθοφανείς. Πίσω από το προσωπείο του ηθοποιού είναι άνθρωποι με πάθη, άνθρωποι που νιώθουν την ανάγκη να αγαπηθούν, να αγαπήσουν, με φοβίες, με αισθήματα, με ευαισθησίες. Πίσω από τους ήρωες του, είναι άνθρωποι, που ακόμα και το μεγάλο τους υποκριτικό ταλέντο δεν κατάφερε να κρύψει την ανθρώπινη υπόστασή τους και να τους θωρακίσει απέναντι στον καταλύτη έρωτα.
Ναι, λοιπόν. Για άλλη μια φορά ο Κώστας Κρομμύδας, έκανε την υπέρβαση. Υπερέβη και τις δυο του ιδιότητες. Πιο ευαίσθητος, πιο συγκινητικός, πιο άμεσος, πιο ρομαντικός, πιο ανθρώπινος και αληθινός από ποτέ..αποφεύγοντας μελοδραματισμούς που θα εκβίαζαν συναισθήματα, απευθύνεται κατευθείαν στις καρδιές των αναγνωστών του. Εκεί στήνει για αυτούς μια υπέροχη παράσταση, που μπορεί και ταξιδεύει, συγκινεί, σαγηνεύει, καθηλώνει, παραδίδει μαθήματα μέχρι και την “τελευταία πράξη”, μέχρι την μεγάλη υπόκλιση, το δυνατό χειροκρότημα και το πέσιμο της αυλαίας.
Γιατί σε κάθε θεατρική παράσταση αυλαία πέφτει, στους μεγάλους έρωτες ποτέ..