Άλλος ένας εργασιακός μεσαίωνας ο όποιος συντηρείται χρόνια τώρα.
Πριν από λίγες μέρες έκανα μια κουβέντα με ένα φίλο μου ηθοποιό περίπου στην ηλικία μου. Αυτά που μου μετέφερε επανάφεραν την δυσάρεστη διαπίστωση πως στην ουσία το επάγγελμα του ηθοποιού στην Ελλάδα είναι κάτι σαν χόμπι και όχι μια δουλειά από την οποία μπορεί κάποιος να ζήσει. Και όσοι καταφέρνουν να βιοπορίζονται είναι απλά οι φωτεινές εξαιρέσεις, σταγόνες μέσα σε έναν ωκεανό εκμετάλλευσης και απαράδεκτων συνθηκών εργασίας.
Πως τολμάει ένας παραγωγός να προτείνει σε έναν ηθοποιό 50 χρονών να δουλέψει για πέντε μήνες με 300 € το μήνα μισθό; Πως επιτρέπει ένα σωματείο να εκμεταλλεύονται αυτοί οι παραγωγοί την ανάγκη των ηθοποιών για δουλειά, αλλά και για καλλιτεχνική έκφραση; Είναι άλλο πράγμα να τελειώνεις τη σχολή και να παίρνεις μέρος σε μια δυο παραστάσεις για να αποκτήσεις εμπειρία, κι άλλο αυτό να γίνεται κανόνας εκμετάλλευσης για ηθοποιούς που έχουν στο επάγγελμα πολλά χρόνια πίσω τους. Πότε επιτέλους θα καταλάβουν όλοι πως ο ηθοποιός πρέπει να πληρώνεται από την πρώτη μέρα που εργάζεται; (Αναφέρομαι πάντα στους επαγγελματίες ηθοποιούς και όχι στις «φωτοβολίδες» που κατά καιρούς περνάνε από το επάγγελμα με μοναδικό σκοπό την εκμετάλλευσή της προσωπικής τους προβολής με άλλους τρόπους.)
Ντρέπομαι κάθε φορά που συναντώ εξαιρετικά ταλαντούχους ηθοποιούς οι οποίοι είναι άνεργοι και δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με αυτούς τους πενιχρούς μισθούς.
Τόσο δύσκολο είναι να ακολουθηθεί μια γραμμή, όπως και σε άλλα επαγγέλματα, που να προστατεύει τους επαγγελματίες του κλάδου από όλους αυτούς τους γύπες που περιφέρονται κάνοντας παραγωγές τις οποίες εν τέλει παρακολουθούν φίλοι με προσκλήσεις και κάποιοι ελάχιστοι οι οποίοι πληρώνουν το αντίτιμο του εισιτηρίου; Δε νομίζω ότι άνθρωποι που αφιέρωσαν κάποια χρόνια σπουδών και σεμιναρίων από τη ζωή τους θέλουν να εξασκούν το επάγγελμα ως χόμπι υποκύπτοντας στις άθλιες συνθήκες εργασίας.
Θέλω τέλος να τονίσω πως αντιλαμβάνομαι πολύ καλά την επιθυμία έκφρασης κάποιων καλλιτεχνών αλλά αυτό έχει και ένα όριο. Έχω δει εξαιρετικές παραστάσεις σε υπόγεια και με πενιχρά μέσα. Δε μιλάω για τις συλλογικές προσπάθειες όπου όλοι μαζί αποφασίζουν να πάρουν το ρίσκο μιας παραγωγής. Αναφέρομαι στις περιπτώσεις παραγωγών οι οποίοι έχουν στόχο το κέρδος. Κέρδος στην πλάτη απλήρωτων συνεργατών. Θα κάνει επιτέλους κάτι το υπουργείο πολιτισμού γι’ αυτό ή θα αφήσει το φαινόμενο να διαιωνίζεται, υποβιβάζοντας τον πολιτισμό και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια;
Να τονίσω τις τεράστιες ευθύνες που έχουμε και εμείς οι ηθοποιοί. Αρκετοί πρωταγωνιστές κόπτονται μόνο για τις δικές τους αμοιβές αδιαφορώντας για ότι γίνεται στον υπόλοιπο θίασο. Ανέχονται όλοι ένα καθεστώς που ωθεί το επάγγελμα σε χόμπι. Οι χειρότεροι όμως είναι οι υπόλοιποι παρατρεχάμενοι που απλά συντηρούν μια νοσηρή κατάσταση εκμετάλλευσης στο όνομα της «τέχνης». Καμία σοβαρή αντίδραση δεν έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, με το σωματείο να εξαντλεί τις διαμαρτυρίες σε κομματικές συγκεντρώσεις στο κέντρο της Αθήνας. Το μπαλάκι πετιέται στον έρμο τον ηθοποιό που πρέπει να καταγγείλει τον εργοδότη με αποτέλεσμα να γίνει το μαύρο πρόβατο του κλάδου.
Πολιτισμός χωρίς αξιοπρέπεια δεν μπορεί να παραχθεί. Ας το καταλάβουν καλά όλοι αυτοί που στο όνομα της τέχνης μετατρέπουν επαγγελματίες και απλούς εραστές της τέχνης σε σκλάβους.
Κυρία Μενδώνη ξέρω πως έχετε καλές προθέσεις. Θα κάνετε κάτι για αυτό;
Με εκτίμηση
Κώστας Κρομμύδας
Ηθοποιός κ συγγραφέας.